Sorumluluk;

1)Kurallara uyma,

2)Tercihlerin ya da seçimlerin sonucuna katlanma,

3)Başka insanlara ve onların haklarına saygı gösterme,olarak ele alınabilir.

Ancak sorumluluk, başkalarının söylediği her şeyi yerine getirme olarak düşünülmemelidir. Anne-babasının, öğretmeninin ya da çevresindeki herhangi birinin söylediklerini yerine getiren bir çocuğa, sorumlu çocuk, gözüyle bakamayız. Bu şekilde davranan bir çocuk, gerektiğinde, öncelik vermesi gereken konuların ayrımını yapamaz. Örn: Ertesi gün okulla ilgili bir görevi yerine getirmesi gerekirken, akşam gezmeye giden bir çocuk okula karşı sorumluluğunun aksamasına sebep olurken; şeker hastası bir çocuğun arkadaşlarını kıramayıp, ikram edilen şekeri yemesi de, kendisine karşı sorumluluğunun gelişmediğine bir işarettir. Yukarıda belirtilen örneklerdeki davranışlar, kayıtsız bir uyum olarak değerlendirilebilir. Ancak, bizim istediğimiz davranış modeli bu da değildir.

SİZLER ÇOCUKLARINIZIN SORUMLULUK BİLİNCİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRSİNİZ?

 Sorumluluk kazandırmanın en uygun olduğu belli bir yaş dönemi yoktur. Sorumluluk erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim düzeyine uygun görevler vermekle başlar. Çocuklarınızın sorumlu birer birey olmalarını istiyorsanız öncelikle anne baba olarak  sizler model olmalısınız.. Sorumluluk kazandırmak istediğiniz halde sorumluluklarınızı yerine getirmemeniz onları olumsuz etkileyecektir. J Çocuğunuzun yaşına uygun sorumluluklar listesi hazırlayın. Üstlenmek istediği sorumlulukları, bu listeden seçmesine fırsat verin ve onun doğru kararlar verebileceğine olan güveninizi hissettirin.

 

 Çocuğunuza kazandırmak istediğiniz sorumluluk alanı ne olursa olsun mümkün olan en basit basamaktan başlayın. Bir yetişkin bile dağınık bir odaya girdiğinde nereden başlayacağını bilemeyebilir. Eğer çocuğunuzun odasını toplamasını istiyorsanız öncellikle yapacağı işleri basamaklandırın. Birinci basamak oyuncakları kutularına yerleştirmek, ikinci basamak kirli ve temiz çamaşırları ayırmak, kirlileri kirli sepetine, temizleri ait oldukları yerlere yerleştirmek gibi olabilir.

 Onun adına düşünmek yerine kendi başına düşünmesine fırsat verin. Problemlerini kendisinin çözmesi için onu yönlendirin.

  Çocuğunuzun yapamadıklarına değil yaptıklarına odaklananın, olumlu geri bildirim verin. Çocuğunuz verilen sorumluluğu yerine getirdiğinde bu davranışını fark edip ona bundan duyduğunuz memnuniyeti belli edin.

 

  Onun adına işlerini yapmayın. Biraz geride durup çocuğun kendi başına iş yapmasına ve hatalarının sonuçlarını yaşamasına olanak sağlayın.

  Unutmayın aşırı koruyucu, otoriter veya çocuğun serbest bırakıldığı aile ortamlarında sorumluluk bilinci gelişmez. Anne babanın lider konumunda olduğu ve sorumluluğu evdeki tüm bireylerin paylaştığı demokratik aile ortamlarında, çocuk sorumluluk bilincini öğrenir

 

  Model olun: Birçok davranışta olduğu gibi sorumluluk bilincini kazandırma sürecinde büyüklerin örnek davranışları önemlidir. Yetişkinlerin kendi yaşantılarına ait sorumluklara gereken özeni göstermeleri, küçük çocukların dikkatini çeker ve onların tutumlarını gözlemleyerek daha iyi öğrenirler.

 

 

DİKKAT…

Anne babalar bazı durumlarda çatışma çıkmaması ya da çocuklarını korumak adına çocuklarının sorumluluklarını onların yerine üslenir. Çocuk “nasıl olsa benim yerime yapıyor” diye düşünmeye başlar ve bir süre sonra her şeyi kendisinin yerine başkalarının yapmasını bekler. Çocuğunuzun davranışlarının sorumluluğunu alması için; eğer gerekiyorsa olumsuz sonuçlarına katlanması ya da başkalarıyla çatışması gerekmektedir.

   

SORUMLULUK SAHİBİ KİŞİLER

        

   Karar alırken seçenekleri düşünür ve ileriyi görebilir.Kendine güvenir, kararlarını kendisi verir.

 

        Bağımsız davranır, davranışlarının etkisini dikkate alır.

        Kendi başına yapabileceği işleri yardım almadan yapar.

        Etkili plan yapar, zamanı iyi kullanır.

        Özeleştiri yapar.

        Bugünün işini yarına bırakmaz.

 

 Ancak sorumluluk, başkalarının söylediği her şeyi yerine getirmek olarak düşünülmemelidir. Bu şekilde davranan çocuk, gerektiğinde öncelik vermesi gereken konuların ayrımını yapamaz. Örn: Ertesi gün dersi varken, arkadaşı çağırdı diye gezmeye giden çocuk sorumlu değildir.

 

SORUMLULUK SÜRECİNİN DEĞERLENDİRMESİ

Eğer çocuğunuzun sorumluluk düzeyi sizleri meraklandırıyorsa, çocuğunuzdan ne tür beklentileriniz olduğunu ve çocuğunuzun bunun ne kadarını gerçekleştirebildiğini şu başlıklar altında değerlendirebilirsiniz:

„  Benim çocuğumdan beklentilerim neler?

„  Öğretmenlerinin beklentileri neler?

„  Çocuğumun gösterdiği davranışlar, bunlardan ne kadar farklı?

„  Çocuğumun bu davranışları onun yaşantısını olumsuz yönde etkiliyor mu? (Ders başarısı düşük mü, arkadaş ilişkileri kötüye mi gidiyor, unuttuğu sorumlulukları nedeniyle sürekli kaygılı mı, sık sık çatışmalara mı giriyor?)

„  Çocuğumun bu davranışları başkalarının haklarını engelliyor mu?

 

 

(alıntıdır.)